 |
| Begin van de promotiecampagne voor het nieuwe album, maart 2015 |
De lijst met artiesten die betrokken zijn bij dit project is behoorlijk indrukwekkend. En het is absoluut bewonderenswaardig dat het Jarre gelukt is om al deze muzikale grootheden bij dit nieuwe project te betrekken. Artiesten die stuk voor stuk een belangrijk deel van de elektronische muziek-evolutie markeren. Het is al minstens net zo fascinerend dat er in hele grote lijnen tot een eindresultaat is gekomen waar een goede balans is gevonden tussen het geluid van iedere afzonderlijke meewerkende artiest en dat van Jarre. Tevens streeft het concept van samenwerkingen het doel na dat Jarre voor ogen heeft met betrekking tot het bundelen van de krachten van verschillende artiesten.
 |
| Gelimiteerde deluxe fanbox. |
Om de verkoop te stimuleren zijn er een aantal singles in beperkte oplagen uitgegeven, en zijn er (tevens gelimiteerde) deluxe, met de hand genummerde, fan-boxsets van het project verkrijgbaar. Voor mij was dit een project om met veel spanning naar uit te kijken. Ten eerste vanwege het feit dat ik altijd een grote fascinatie voor de muziek van Jean Michel Jarre heb gehad. Je weet nooit wat je op muzikaal vlak van de inmiddels 67-jarige Fransman kunt verwachten. Ten tweede vanwege de samenwerking met de vele artiesten die op dit project te horen zijn. Artiesten die los van dit project ook een zeer groot deel van mijn muzikale verleden omvatten.
Sinds dat het concreet was dat mijn 'held' Jean Michel Jarre dit jaar nog met een nieuw album zou gaan komen, ontstond bij mij een opwinding die mij ook in zijn greep had tijdens de toeloop naar de release van "Oxygene 7-13" (1997), en misschien in iets mindere mate bij "Metamorphoses" (2000). Deze spanning heb ik sindsdien eigenlijk bij geen enkel ander album van een willekeurige artiest meer ervaren.
Internet is de afgelopen jaren uitgegroeid tot de ultieme mogelijkheid om tracks uit te wisselen en zo samenwerkingen van over de hele wereld te realiseren. Zonder daarvoor de deur uit te hoeven. Echter, Jarre koos ervoor om te reizen en persoonlijk met de betreffende artiesten in hun studio's te werken aan de tracks. En dit is duidelijk hoorbaar in het uiteindelijke resultaat. Naast reizen tussen Parijs en onder andere 150 kilometer buiten Wenen, woonde Jarre zelfs een tijd in Los Angeles voor dit project. Het afmixen van alle opnamen deed Jarre in zijn studio in Parijs.
Het nieuwe project van Jarre brengt hoge verwachtingen met zich mee. Maar worden deze waargemaakt? De perfect uitgedachte en intensieve promotiecampagne van de afgelopen maanden (wat enkel nog maar het begin is), in aanloop naar de album-release, doet suggereren van wel. De nodige spanning werd zorgvuldig opgebouwd en om de twee weken verscheen er een track story van een samenwerking voor het project. De eerste focus lag op de vaste fanbase, en de speciale edities zijn dan ook bedoeld voor deze doelgroep. Sinds vorige maand is er begonnen met het betrekken van de internationale pers en media voor het echte grote promotiewerk.
"Electronica 1 - The Time Machine" omvat de eerste 15 samenwerkingen van dit monsterproject, verdeeld over zestien uiteenlopende tracks. Vince Clarke heeft de eer om maar liefst twee plekjes op dit album in te vullen.
De tracks op een rijtje:
 |
| Alexander Ridha (Boys Noize). |
Een Mellotron-koor leidt de openingstrack - tevens de titeltrack van het album: "The Time Machine" - in. Deze samenwerking met het Duitse Boys Noize (Alexander Ridha) is een perfecte opener van dit album, en komt meteen ter zake. De stijl is typisch Boys Noize en doet gelijk verlangen naar meer. Jarre's inbreng in deze track is duidelijk te herkennen aan het gebruik van het welbekende geluid van de Laser Harp (ofwel de Elka Synthex), glissandi (zoals onder andere te horen op "Equinoxe"), en een lead als in "Industrial Revolution". Je zou deze openingstrack kunnen zien als een reis door de tijd, langs enkele passages uit Jarre's carrière.
 |
| JMJ & Anthony Gonzalez (M83). |
Dit was het eerste nieuwe werk dat van Jarre's (op dat moment nog onbekende) nieuwe project te horen was. Als eerste in een ingekorte versie tijdens de aftiteling van de korte film “EMIC: An Interstellar Time Capsule Film”. Een samenwerking van Google Play en het science fiction meesterwerk "Interstellar", geregisseerd door Christopher Nolan. Een aantal versies van "Glory" verschenen op de enkel als digitale download verkrijgbare "Remix EP 1", waaronder remixen van Steve Angello (van de Swedish House Maffia) en 16 Bit Lolitas. Al vanaf de eerste keer dat ik "Glory" hoorde, is de melodie in mijn hoofd blijven zitten. Het nummer begint met een analoge drumcomputer, terwijl de vocalen en melodie geïntroduceerd worden. De drums wordt aangedikt en er komen steeds meer subtiele details bij. Iets voorbij de eerste minuut van de intro, wordt er een arpeggio ingezet, en wordt er spanning opgebouwd door de percussie. Rond 1:40 starten de drums en percussie het ritme voor de rest van de energieke track in. Aan de enkele vocalen worden extra stemmen en zelfs een koortje toegevoegd. Dit ijzersterke anthem bevat een uitstekend arrangement van de diverse vocalen, en zou het goed doen tijdens de openingsceremonie van bijvoorbeeld een Olympische Spelen.
 |
| JMJ & Nicolas Godin (Air). |
Eerst is een aanhoudende hoge toon te horen, die gegenereerd wordt door een klankgenerator uit de tijd van de in 1958 opgerichte GRM (Groupe Recherche Musicales; het onderzoekscenrtum op het gebied van geluid en electro-akoestische muziek, onder leiding van Pierre Schaeffer), waar Jarre ooit onderdeel van uitmaakte. Waarna een tape-loop ingezet wordt, die dient als ritme, om vervolgens over te gaan in een ritme uit de Korg Minipops. Een rustige Arp 2600 arpeggio, gevolgd door akkoorden die deels uit de Eminent 310 (het orgel met Jarre's kenmerkende strings-geluid) komen. De typerende 'Air'-geluid van onder andere de piano en vocoder zetten de toon voor de rest van het nummer. Het verdere verloop van het bijzonder sfeervolle nummer, roept het de sfeer op van Jarre's "Gloria, Lonely Boy", van het album "Metamorphoses" (2000). Het nummer had overigens ook rechtstreeks van het Air-album "Moon Safari" (1998), maar misschien nog wel meer van "Premieres Symptomes" (werk uit de periode 1995-1997) kunnen komen. Later in de track zijn nog een 'Theremin'-achtig geluid uit de EMS VCS3, en enkele andere geluiden die Jarre in de jaren 70 veelvuldig gebruikt heeft, te horen. Een van mijn absoluut favoriete tracks, "Close Your Eyes", is een van de nummers op dit album waarin de stijlen van Jarre en de meewerkende artiest / band perfect in balans lijken te zijn. Deze track is een must voor alle Jarre-fans die hunkeren naar nieuw materiaal met elementen van "Oxygène" en "Equinoxe".
 |
| JMJ & Vince Clarke. |
"Automatic (part 1)" begint gelijk met herkenbare Vince Clarke sequences en leads, bekend van zijn werk met 'Yazoo' en 'Erasure'. Mellotron-strings komen op uit de verte en de melodie van belletjes doen denken aan de "Aero"-intro van "Chronologie 6". Aan de melodie-lijnen en sequencing is goed te horen dat zowel Jarre als Clarke voor een groot deel dezelfde muzikale voorkeuren hebben.
5) Automatic (part 2) (JMJ & Vince Clarke) - 2:59
Na 3 minuten zijn we halverwege dit tweeluik. Er vindt er een tempoversnelling plaats, en de track gaat naadloos over in "Automatic (part 2)". De sprekende hoofdmelodie wordt gelijk ingezet. Het uptempo nummer klinkt als een mix van de titeltrack van "Aero" en "Chronologie 6" en zou niet misstaan hebben op "Oxygene 7-13" (1997). Na het horen van het deel met Clarke vraag ik mij alleen nog af wanneer deze twee heren een heel album samen gaan maken?
 |
| JMJ & Victoria Hesketh (Little Boots). |
"If..!" is de samenwerking tussen Jarre en electropop singer-songwriter en DJ uit Blackpool, Victoria Hesketh (aka Little Boots).
Het is een aanstekelijke pop-song over een vriendschap (eventueel, 'If we have the time, and nothing on our mind') in de huidige moderne tijd, waar iedereen druk is met eigenlijk niks ('busy saying nothing') met mobiele telefoons, sociale media, etc.
De track bevat enkele bijna-kitsch elementen, zoals een Venga Boys lead, maar aan de andere kant klinkt de compositie volwassener dan je in eerste instantie verwacht bij de term pop-song.
Alle ingrediënten voor een potentiële hitsingle zijn aanwezig, en met de lopende remix-competitie voor deze track, zouden we kunnen suggereren dat de platenmaatschappij "If..!" uitgekozen heeft voor een komende commerciële single. Maar dit is niet bevestigd. In ieder geval zal de winnende remix te horen zijn op de voor het eind van het jaar te verschijnen digitale "Remix EP 2". |
| JMJ & Andrew Hung (Fuck Buttons). |
Deze track klinkt als een overgang en soort rustmoment, tussen het eerste en tweede deel van "Electronica 1". Duistere en korrelige pads zijn te horen aan het begin van "Immortals". Vervolgens zet er een arpeggio in die qua geluid en structuur in de buurt komt van Guru Josh's house-klassieker "Infinity" uit 1990. Ondanks dat Andrew Hung en Benjamin John Power al sinds 2004 actief zijn als Fuck Buttons, ben ik nauwelijks bekend met het werk van dit experimentele muziekduo, die overigens uit dezelfde plaats (Bristol) komen als verderop genoemde trip-hop-pioniers, Massive Attack. De slepende beat en de arpeggio kabbelen lekker door, maar heel subtiel wordt de energie binnen de track opgevoerd, voor het grootste deel door toedoen van de drums. Halverwege is een break te horen met geluiden van iets dat lijkt op een schommel die aanloopt. Hierna gaat het laatste deel van dit nummer los. Optimaal gebruik makend van energieke drum-breaks, en het spannende akkoorden-verloop van de pads, om het nummer zo naar een climax toe te laten werken.
 |
| JMJ & Moby. |
Wie de albums "Play" en "18" van Moby goed vindt, zal "Suns Have Gone" ook zeker kunnen waarderen. Ondanks dat ook dit weer een te gekke track is, ontbreekt er naar mijn mening een direct hoorbare muzikale inbreng van Jarre. De opbouw van de track en geluiden zijn voor een groot deel typisch Moby. Naast het gebruik van elektronica, bespeelt de beroemde veganist uit New York ook de gitaar, en neemt hij de vocalen voor zijn rekening. De effecten over de zang zorgen voor een dramatisch en melancholisch karakter van de track. De zanglijn is verhalend en wisselt perfect af met instrumentale delen binnen de track. Naarmate het nummer over de minder gezellige kant van de liefde vordert, wordt de zang steeds krachtiger en opzwepender, om zo naar een climax toe te werken. Moby eindigt met de woorden "I loved everything that was here", waarna de akkoorden in de verte wegebben.
 |
| JMJ & Mike Lévy (Gesaffelstein). |
De tweede single van "Electronica 1" is een samenwerking tussen Jean Michel Jarre en - de voor mij volledig onbekende - Gesaffelstein. Hij maakte remixen voor artiesten als Tiga, Miss Kittin en Lana Del Rey. Ook heeft hij geproduceerd voor Kanye West. Geen kleine namen dus. Mike Lévy (aka Gesaffelstein) is mede-geboortestadsgenoot (beiden zijn geboren in Lyon) van Jarre. Hij is tevens de jongste meewerkende artiest (30 jaar) die op dit deel van het project te horen is. "Conquistador" verwijst naar de Spaanse term voor 'veroveraar' en was een soldaat, ontdekkingsreiziger en avonturier uit de 15de-17de eeuw.
 |
| JMJ & Pete Townshend. |
Voor mij is de samenwerking met Pete Townshend een van de meest verrassende die op dit album te horen is. Bij elektronische muziek denk je misschien niet gelijk aan een van de medeoprichters van de rockband The Who, maar met de rock musical "Tommy" (1969) waren Townshend en consorten een van de eersten die gebruik maakten van synthesizers in de rockmuziek. De overtuigende en expressieve stem van Townshend in combinatie met de techno elektronica en de pakkende melodielijnen maken "Travelator (part 2)" tot een uitstekende track. En dan ben ik uiteraard erg benieuwd naar "Travelator (part 1)".
 |
| JMJ & Edgar Froese (Tangerine Dream). |
De muziek van Tangerine Dream heeft mij na de periode met albums als "Tyger" (1987) en "Lily on the Beach" (1989) eigenlijk weinig meer kunnen boeien. Ondanks dit was ik redelijk opgewekt toen ik vernam dat er een samenwerking had plaatsgevonden tussen Jarre en Edgar Froese met zijn Tangerine Dream. Waar samenwerkingen met artiesten als Vangelis, Kraftwerk, Klaus Schulze of Mike Oldfield niet tot de mogelijkheden mogen horen, had ik ook deze combinatie niet geheel voor mogelijk gehouden. Een heleboel klassieke Tangerine Dream-elementen uit de periode met Johannes Schmoelling (zonder twijfel mijn favoriete TD-periode), zoals sequences, melodielijnen, solo leads and overige geluiden zijn te horen op deze "Zero Gravity". Het nummer wordt gedragen door een langzame, maar zorgvuldige ontwikkeling. Iets waar een van de oprichters van de Berlijnse School van de elektronische muziek patent op heeft.
Een langzame baslijn zorgt voor een opleving in de track. Een onregelmatige drums lijken vanaf 3:20 wat meer energie aan het nummer te geven, maar in minder dan een minuut is het slagwerk al weer verdwenen, en begeven we ons richting het einde. Het is een track zonder climax, maar er zijn genoeg details en muzikale progressie te horen, waardoor het een interessante track is.
Het Britse DJ-duo Above & Beyond maakte een remix van de track. Deze versie is tevens te horen op de single. "Zero Gravity" is één van de drie gelimiteerde 12 inch-singles die uitgegeven is.
"Electronica 1" is opgedragen aan Edgar Froese, die op 20 januari overleed. Het nummer was reeds opgenomen op dat moment.
 |
| JMJ & Laurie Anderson. |
Eens in de 15 jaar vindt er een samenwerking tussen Jean Michel Jarre en Laurie Anderson plaats. De eerste was het prachtige "Diva" van Jarre's album "Zoolook" (1984). Hierna volgde "Je Me Souviens", afkomstig van "Metamorphoses" (2000). En de derde samenwerking is nu dus ook een feit voor "Electronica 1". De sfeer van "Rely On Me" doet denken aan Madonna's zwoele "Justify My Love". De uitgedachte uitspraak en intonatie van de woorden komen nog wel het meest in de buurt van eerdergenoemde track "Diva". Anderson beschrijft de relatie met een telefoon. Deels door spraak, en deels door zang, waardoor haar uitgesproken stijl duidelijk naar voren komt. De spanning die Anderson creëert met haar stem, in combinatie met de minimale instrumentatie, maakt dit tot een van mijn persoonlijke beste tracks van het album.
 |
| JMJ & Armin van Buuren. |
Als Nederlander ben ik er best een beetje trots dat 'wij' ook vertegenwoordigd zijn op dit project, in de persoon van Armin van Buuren. Daarnaast is het een leuke bijkomstigheid dat ik samen met een aantal fans, na afloop van het concert in de Heineken Music Hall in Amsterdam in 2009, nagenoeg getuige was van de eerste ontmoeting tussen Armin van Buuren en Jean Michel Jarre. Een ontmoeting waar een belofte werd gedaan tot samenwerking van de twee, en waarvan de fans dachten dat dat zo'n vaart niet zou lopen. Inmiddels weten we beter. Armin maakte een speciale trance-versie van "Stardust" voor in clubs en op dance-feesten.
Massive Attack is een van mijn favoriete bands aller tijden, en heeft bovendien ook nog eens een van de beste nummers aller tijden op haar naam staan: "Unfinished Sympathy". Ik werd dan ook heel erg blij van het bericht dat twee van mijn grootste helden de krachten gingen bundelen voor dit project."Watching You" is het resultaat van de samenwerking van Jarre en Massive Attack's frontman, Robert del Naja (aka 3D), en bevat de typische en obscure Massive Attack-sfeer. Overigens niet te vergelijken met eerdergenoemde klassieker en het oude werk van de van origine driemansformatie uit Bristol, maar in de stijl die de band (voornamelijk in de persoon van Del Naja) de laatste jaren heeft ontwikkeld. De gebruikte vocalen zijn hoogstwaarschijnlijk door Jarre ingezongen, maar zijn dusdanig bewerkt voor deze track, dat dit moeilijk met 100% zekerheid te zeggen is. Deze samenwerking heeft geresulteerd in misschien wel de rauwste en de meest obscure track van het album. De break rond 2:20 is typisch Jarre, en doet denken aan de sfeer van Jarre's album "Metamorphoses" (2000)". "Watching You" is één van de drie gelimiteerde 12 inch-singles die uitgegeven is.
 |
| JMJ & John Carpenter. |
De samenwerking met regisseur van moderne horror, John Carpenter, is waarschijnlijk wel de meest filmische track van het album. Carpenter staat er om bekend dat hij tevens de muziek componeerde voor veel van zijn eigen films. "A Question of Blood" klinkt als een moderne mix van "Les Granges Brûlées" en "Chronologie 3", gecombineerd met de nodige Carpenter-elementen. Ondanks dat het samenkomen van deze twee leeftijdsgenoten redelijk voor de hand lag, is dit voor mij een van de verrassende samenwerkingen op dit album.
 |
| JMJ & Lang Lang. |
"The Train & The River" is de laatste track van het eerste deel van dit project en start met fragmenten virtuoos pianospel van de Chinese concertpianist Lang Lang. De enige artiest van dit project die eigenlijk geen directe relatie heeft met elektronica. Ik heb het idee dat er diverse korte en geïmproviseerde losse opnamen zijn gemaakt, die uiteindelijk door Jarre tot deze track zijn geboetseerd. Het pianospel lijkt enkele 'slordigheidjes' te vertonen, en ik mis bij deze track als enige een duidelijke structuur en thema, zoals bij de overige tracks op dit album wel te horen is. Op de opbouw van het nummer is overigens niks aan te merken.
De titel van de track kunnen we verklaren naar aanleiding van verschillende details binnen de track. Na de piano-intro, is er stromend water te horen (welke later in de track verandert in regen en onweer), waarna een meerlaagse arpeggio inzet, die beschouwd kan worden als het ritme van een trein.
Zodra de 'beat' erin komt, wordt de grote finale van "Electronica 1" ingezet. Symbolisch klinken de welbekende akkoorden van "First Rendez-Vous", en bij 5 minuten is de Laser Harp / Elka Synthex weer even te horen. Om rond de 7 minuten deze langste track van het album af te sluiten met regen en onweer. En als je goed luistert, zijn er ver op de achtergrond mogelijke treinstationsgeluiden te horen. De elektronica lijkt uiteindelijk de flarden geïmproviseerde kunstjes bij elkaar te houden, en zorgt hierdoor toch voor een passende afsluiter van het album.
Er kan geconstateerd worden dat Jarre in de eerste plaats de initiatiefnemer van dit project is, als zijnde mentor, en dat hij naast het aanleveren van de schetsen / demo's er zorg voor gedragen heeft dat het uiteindelijke resultaat dusdanig geproduceerd en gemixt is, dat alle nummers tóch bij elkaar passen. Ondanks de behoorlijke diversiteit van de afzonderlijke tracks. Een typische Jarre-sound en een flinke portie karakteristieke Jarre-elementen zijn hier en daar in de tracks te herkennen, maar voor mijn gevoel zijn het de meewerkende artiesten die de echte stempel op de individuele tracks drukken. Jarre houdt zich dus op de achtergrond, en geeft alle artiesten volop de ruimte om zijn / haar ding te doen met zijn schetsen en demo's. Weliswaar volgens de normen van de maestro.
Er zijn genoeg artiesten denkbaar die aan dit project zouden hebben kunnen meewerken, maar elke artiest is een bewuste en weloverwogen keuze van Jarre zelf geweest. Daarnaast is er duidelijk voor gekozen om de nadruk te leggen op melodieuze en toegankelijke elektronische muziek. En de muziek van de meewerkende artiesten vertoont een flink aantal overeenkomsten met de muziek van Jarre.
En de speculaties deden, en doen eigenlijk nog steeds de ronde voor deel 2 van het project. Want de lijst met potentiële meewerkende muzikanten van elektronische muziek voor dit project is groot. Ik ben ook zeer benieuwd of er in eerste instantie artiesten bij dit project zijn betrokken, waarvan de tracks de uiteindelijke albums niet gehaald hebben. Of dat er ook meerdere nummers / versies zijn opgenomen door de artiesten op het album (zoals het geval is bij Vince Clark en Pete Townshend).
Alle nummers (op de afsluiter van het album na) hebben een duidelijke structuur, en de meeste nummers zijn toegankelijk en liggen goed in het gehoor, zoals we dit van Jarre gewend zijn. Naar mijn mening is eigenlijk geen zwakke track te bekennen op deze plaat, en de meeste nummers raken me wel op een of andere manier. Dit is ook gelijk de kracht van dit album. Een album dat eigenlijk meer voelt als een compilatie van goede tracks, in plaats van een conceptueel studioalbum, zoals Jarre's meeste albums opgebouwd zijn. Zelfs "Metamorphoses", dat qua samenwerkingen en muzikale richting toch wel het meest in de buurt komt van "Electronica", is meer een muzikaal geheel. Maar dit komt waarschijnlijk door het feit dat de muzikale basis in zijn geheel door Jarre gecomponeerd is. Toevoegingen op dit album zijn gemaakt zoals Jarre dit in zijn hoofd had. Op "Electronica" liggen de verhoudingen toch iets anders. En dat is prima, want dat is immers onderdeel van het concept.
Maar dat mag de pret niet drukken! Naar mijn mening overtreft Jean Michel Jarre de hoge verwachtingen met "Electronica 1 - The Time Machine". En dat is een uitstekende prestatie.
De komende tijd zit dit album zeker nog wel in mijn cd-speler. Naast de reeds bevestigde namen (waaronder Gary Numan, Hans Zimmer, David Lynch, Boris Blank (Yello), Sebastien Tellier, Julia Holter, The Orb en Jeff Mills) kunnen we in de tussentijd gewoon doorgaan met speculeren welke artiesten nog meer onderdeel zullen gaan uitmaken van "Electronica 2".
Speciale dank aan Sony Music Nederland.
Bronnen:
- "Electronica 1" elektronische perskit;
- Wikipedia;
- "Electronica" track stories: https://www.youtube.com/user/JeanMichelJarreVEVO
- Arte documentaire: "Jean Michel Jarre - A Journey Into Sound"
Foto's en afbeeldingen:
- Bovenstaande foto's zijn afkomstig van de sociale media van Jean Michel Jarre en de meewerkende artiesten aan "Electronica 1 - The Time Machine", en bevat tevens printscreens van de trackstory-video's;
- Album- en single-artwork zijn auteursrechtelijk beschermd eigendom van Sony Music.
Deze Nederlandse versie van deze album-bespreking is exclusief gepubliceerd voor www.jeanmicheljarre.nl.
De Engelse vertaling van deze album-bespreking is hier te lezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten